4.3.3.Tıbbi Raporlama Faaliyetleri
Tıbbi raporlama faaliyetleri, sağlık hizmeti alan hastaların karşılaştığı sağlık sorunları ve aldıkları tedaviler hakkında
- Hastaların sağlık hizmetlerinin kalitesini ve güvenliğini iyileştirmek,
- Hükümet ve üçüncü taraf ödeyicilere sağlık hizmeti sunumu hakkında bilgi sağlamak,
- Tıbbi araştırmalar için veri sağlamak,
- Hastaların ve ailelerinin tıbbi durumları hakkında bilgi sahibi olmalarını sağlamak,
amacıyla hasta kayıtlarının tutulması, teşhis ve prosedür kodlaması, hastanın tıbbi durumu ve aldığı tedaviler hakkında veri girişi yapmak suretiyle bilgi ve analiz yapma imkanı sağlayan raporlama faaliyetlerinin tamamıdır.
Tıbbi raporlar insan ve hayvan sağlığı üzerine olabilir. Tıbbi raporlar daha çok ticari alanda ilaç endüstrisinde, ilaç izin, ruhsatlama, sertifikasyon gibi süreçlerde kullanılabilir. Bunun haricinde, bilimsel araştırmalarda, eğitimde, hukuki davalarda delil unsuru olarak da kullanılabilir. Tıbbi raporlama hizmeti bu kapsamda yabancı ilaç firmalarına, Dünya Sağlık Örgütü’ne, Amerikan ve Avrupa İlaç Kurumlarına, yabancı sağlık, hayat sigorta şirketleri, hukuk büroları ve üniversitelere sunulur.
Sunulan hizmetin tıbbi raporlama hizmeti olduğu ve yabancılara sunulan bu hizmetten elde edilen kazancın kurumlar vergisinden indirilebilmesi için bu alanda faaliyet gösteren bir firma tarafından doğrudan yabancı bir kuruluşa sunulması gerekir. Bunun en önemli delili de hizmeti sunan şirketin ana sözleşmesinde bu faaliyetlerin yer alması olacaktır. Mesela özel bir laboratuvara yaptırılan tahlil sonuçlarının, görüntüleme merkezine çektirilen tomografilerin rapor şeklinde aracı bir danışmanlık firması tarafından yurt dışı sigorta şirketine gönderilmesinden elde edilen kazanç ne laboratuvar ne görüntüleme merkezi ne de aracı kurum tarafından kurum kazancından indirilemez. Laboratuvar ve görüntüleme merkezi bu hizmeti doğrudan yabancı müşteriye sunmadıkları; aracı kurum ise yurt dışı müşteriye fatura kesmiş olsa bile bizzat bu işi kendisi yapmadığı, kendi faaliyet alanında sunulan bir hizmet olmadığı için bu imkândan yararlanamazlar.
Laboratuvar tahlili, MR, röntgen, tomografi gibi hizmetler tıbbi raporlama faaliyetinin bir parçası olması halinde, bütün olarak tıbbi raporlamadan elde edilen kazancın kurumlar vergisinden indirimi mümkün olabilir. Aksi takdirde tek başına çekilen bir MR görüntüsünün yurt dışı müşteriye gönderilmesinden elde edilen kazanç, bu kapsama giremez.
Türkiye’de tıbbi raporlama hizmeti sunabilecek kuruluşlar, üniversite hastanelerinin yanı sıra özel hastanelerin tıbbi araştırma merkezleri, özel sağlık kuruluşları, görüntüleme merkezleri ve tahlil laboratuvarları, farmasuitik ilaç firmaları, tıbbi cihaz üreticileri gibi sağlık ve eczacılıkla ilgili kuruluşlardır.
Tıbbi raporlama hizmeti bir hastaya yönelik olabileceği gibi bir araştırmaya yönelik de olabilir. Hastaya yönelik hazırlanan tıbbi raporlarda hastanın Türkiye’de bulunup bulunmaması, Türk vatandaşı olup olmaması önemli değildir. Hasta Türkiye’de bulunsa, Türk vatandaşı olsa bile söz konusu tıbbi raporlama hizmeti yurt dışı bir sağlık kuruluşuna verilmesi halinde, fatura ve ödeme şartları dahil, bu hizmetten yararlanan yurt dışı sağlık kuruluşudur. Sağlık hizmetinden yararlanan Türkiye’deki bir Türk vatandaşı olsa bile, tıbbi raporlama hizmetinden yararlanan ve buna bağlı olarak sağlık hizmeti sunan, sigorta ödemesi yapan, yurt dışı sağlık veya sigorta kuruluşudur. Bu aşamada, her ne kadar katılmasak da söz konusu sağlık, sigorta kuruluşu ya da ilaç firmasının “Türkiye’deki faaliyetleriyle ilgili olduğu” gerekçesiyle olumsuz görüş verilebileceğini göz önünde bulundurmakta fayda var.
“Klinik araştırmalar üzerine yurt dışı firmalar ile birlikte yürütülen çoğunluğu yurt dışı firmaların ilaç araştırmalarının geliştirilmesine yönelik projeler kapsamında hazırlanan klinik çalışma raporlarının tıbbi raporlama niteliği taşıması kaydıyla söz konusu hizmetin fiilen sunulması ve diğer şartların da sağlanması halinde söz konusu tıbbi raporlama hizmetinden elde edilen kazançların %80'inin Kurumlar Vergisi Kanunu 10/1-ğ hükmüne göre kurum kazancının tespitinde indirim konusu yapılması mümkündür.”[1]
Söz konusu raporun yurt dışı ilaç firmalarına, FDA, EMEA’ya sunulmasının yanı sıra bir nevi abonelik sistemi gibi yurt içi ilaç üreticilerine de sunulması yurt dışına sunulan tıbbi raporlama faaliyetinin mahiyetini değiştirmez. Elbette yurt içi ilaç firmalarına sunulan bu hizmet karşılığında elde edilen kazancın indirimi mümkün olmayacaktır.
Tıbbi raporlama faaliyetinin Türkiye’de yapılması gerektiği göz ardı edilmemesi gereken bir diğer husustur. Tıbbi raporlama yapmak amacıyla, örnek alımı, veri toplanması gibi sebeplerle geçici süreyle yurt dışına gidilmiş olsa bile esas faaliyet Türkiye’de gerçekleşmelidir. Tamamen yurt dışında sürdürülen bir araştırmaya katılmak suretiyle elde edilecek kazançlar kapsam dışında kalacaktır.