2. Sahte ve Muhteviyatı İtibariyle Yanıltıcı Belge (SMİYB) Tanımı
Vergi Usul Kanunu’nda sahte ve muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge olmak üzere iki farklı kavram yer almaktadır. Farklı hüküm ve sonuçları olan bu belgelerin tanımları aşağıdaki gibidir:
Sahte belge
Gerçek bir muamele veya durum olmadığı halde bunlar varmış gibi düzenlenen belgelerdir (VUK 359/b). Ticari hayatta sahte fatura veya naylon fatura olarak bilinen belgeler, sahte belgedir. Sahte belge, sadece faturalara özgü bir kavram değildir. Sevk irsaliyesi, gider pusulası, serbest meslek makbuzu, banka dekontu gibi diğer belgeler de sahte belge olabilir. Dolayısıyla sahte belge, sahte faturadan çok daha geniş bir kavramdır.
Sahte faturanın en yoğun görüldüğü alanlar, mükellefin hiçbir gerçek mal ve hizmet alımına dayanmayan,
- inşaat, güvenlik, fason işçilik, reklam, temizlik, çevre - bahçe bakım, onarım, tadilat, yük - servis taşımacılık, işgücü temini gibi hizmet sunumları ile
- fiziki takibi çok mümkün olmayan, aşınmaya, tükenmeye imalatta kullanılmaya tabi
- metal, plastik, lastik, kauçuk, kâğıt, cam hurda ve atıkları ile konfeksiyon kırpıntıları,
- hurda metal külçeleri,
- normal bakır, çinko, demir, çelik, alüminyum, kurşun külçeleri,
- bakır, çinko, alüminyum ve kurşun ürünleri,
- pamuk, tiftik, yün ve yapağı ile ham post ve deri gibi tarım ve hayvani yan ürünler,
- ağaç ve orman ürünleri ile
- demir-çelik ürünlerinin
mal teslimleridir. Bu sebeple Gelir İdaresi bu tür mal teslimi ve hizmet ifalarında vergi güvenliğini temin etmek amacıyla kısmi KDV tevkifatı uygulaması getirmiştir. Bu tür teslim ve hizmetlerde satıcılara, kısmen de alıcılara güvenmediği için, bu işlemlerin KDV'sinin bir kısmının, doğrudan vergi dairesine ödenmesi zorunluluğu bulunmaktadır.
Muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge
Kısmen gerçek bir muamele veya duruma dayanmakla birlikte bu muamele veya durumu mahiyet veya miktar itibariyle gerçeğe aykırı şekilde yansıtan belgelerdir (VUK 359/a-2). İşletmeye alınan gerçekte binek oto lastiği iken ticari araç lastiği şeklinde fatura kesilmesi, mahiyet itibariyle gerçeğe aykırılık, lastik fiyatlarının ya da miktarlarının artırılması ise miktar itibariyle gerçeğe aykırılıktır. Muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belgelerin düzenlenmesi ve kullanımı çoğu zaman suç olarak algılanmaz bile.
Muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belgelerin tespiti, sahte belgelerin tespitine göre çok daha zor ve muğlaktır.
Bu yazıda sahte fatura ile kastedilen, teknik olarak sahte ve muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belgele olmakla birlikte daha çok sahte belgelerdir.