VERGİ İNCELEME REHBERİ

VERGİ DAİRESİ SÜRECİ

26.Vergi tarhiyatı nedir?

Yukarıda kısaca değindiğimiz gibi ödenmesi gereken verginin idarece hesaplanması işlemidir. Mükellefin kendi beyanının haricinde vergi müfettişlerince ve vergi idaresince eksik vergi ödediğinin, vergi ziyaına sebebiyet verdiğinin tespit edilmesine bağlı olarak yapılan işlemdir. Pratikte hiçbir farkı olmamakla birlikte teoride re’sen, ikmalen ve idarece olmak üzere üç tür tarhiyat vardır. Vergi müfettişlerinin ve takdir komisyonlarının yapmış olduğu tarhiyatların çoğu re’sen ufak bir kısmı da ikmalen tarhiyattır. Vergi dairelerince yapılan tarhiyat ise idarece tarhiyattır.

27.Vergi ceza ihbarnamesi nedir?

Re’sen ve ikmalen tarh edilen vergilerin ihbarname düzenlenmek sureti ile mükellefe tebliğ edilmesi, mükelleften talep edilmesi gerekir. Türü, dönemi ve kaynağı farklı olan vergiler için farklı farklı ihbarname düzenlenmesi gerekir. İhbarnamelerde varsa önceden beyan edilen vergi matrahı, eklenen vergi matrahı, yeni vergi hesaplaması, kesilecek cezanın türü, cezanın kaç kat uygulanacağı, ilgili kanun maddesi ve tarhiyatın dayanağı olan vergi inceleme raporu ya da takdir komisyonu kararının tarih ve sayı bilgileri yer alır. Her ihbarnamenin arka sayfasında ihbarnameye yönelik neler yapılması gerektiği ayrıntılı olarak yer alır.

Vergi ceza ihbarnamesi alan mükellefin yasal hakları:

• Cezalarda indirim hakkı
• Uzlaşma hakkı
• Dava açma hakkı

28.Vergi ceza ihbarnamesinde cezalarda indirim hakkı nedir?

İhbarnamede yer alan tüm vergileri ve indirim sonrası ceza tutarlarını tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde veya teminat göstererek 3 ay içinde ödeyeceğini bildiren mükellefin vergi ziyaı, usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarının yarısı indirilir. Bu indirim kanundan gelen ve uzlaşmaya girmeden yapılan bir indirimdir. Buna rağmen uzlaşmaya girmek bu indirim hakkını kullanmaktan daha caziptir. Ayrıca uzlaşmaya giren mükellefler, uzlaştıkları vergi aslının tamamını ve vergi ziyaı cezasının %75’ini uzlaşmadan sonra bir ay içinde ödemeleri halinde, uzlaşılan vergi ziyaı cezasının kalan %25’i de indirilir. Vergi ve indirimli cezanın süresinde ödenmemesi veya sonrasında dava konusu edilmesi halinde indirim hakkı kalkar. Kısacası, vergi aslı ve vergi ziyaı cezaları için dava yoluna gitmeyecek mükelleflerin mutlaka uzlaşma yoluna gitmesini uzlaşmadan sonra da vergi ziyaı cezasındaki %25’lik indirimden yararlanmalarını tavsiye ederiz. Uzlaşılan vergi ve ceza için dava yoluna gidilmesi de zaten mümkün değildir. Diğer taraftan uzlaşma kapsamına girmeyen özel usulsüzlük cezaları için doğrudan ceza indirimi hakkının kullanılmasını tavsiye ederiz.

29.Uzlaşma hakkı

Burada bahsedilen tarhiyat sonrası uzlaşmadır. İhbarnameyi düzenleyen vergi dairesine tebliğden itibaren 30 gün içinde müracaat edilerek bu hak kullanılabilir. İnteraktif vergi dairesi kullanan mükellefler için vergi dairesine gitmeye gerek olmadan internet üzerinden de bu müracaat gerçekleştirilebilir. Vergi ziyaı cezası üç kat kesilen, vergi suçu işleyen mükellefler için uzlaşma hakkı yoktur. Tarhiyat öncesi uzlaşma talep eden mükelleflerin, verilen uzlaşma gününden önce tarhiyat öncesi uzlaşmadan vazgeçmedikleri müddetçe, aynı vergi ve ceza için ikinci bir uzlaşma talep hakkı yoktur.

30.Gecikme Faizi nedir?

Tarhiyat söz konusu olduğunda tarhiyata konu verginin ödenmesi gereken normal vade tarihinden, ödeneceği tarihe kadar aylık bazda hesaplanan faiz oranıdır. Vergi Usul Kanunu’na göre hesaplanır. Gecikme zammına benzer. Gecikme zammı 6183 sayılı Amme Alacakları Kanunu’na göre hesaplanır. Gecikme faizi ile gecikme zammı, tarhiyat türleri gibi, teoride birbirinden farklı olmakla birlikte oran ve mükellef üzerindeki yük itibariyle aynı mahiyettedir. Gecikme faizinin/zammının aynı zamanda yaptırım özelliği de bulunduğu için normal piyasa faiz oranının üstünde bir orandır.